içindekiler
TEVHİDİN HAYATA VE TOPLUMA yansımaları 74
1. BİREYSEL ALANA YANSIMALAR. 74
1.1.1. Aracısız Kulluk. 74
1.1.2. Riyasızlık. 76
2. TOPLUMA YANSIMALAR. 79
2.1. Eşitlik. 79
2.1.1. Irk Ayrımcılığının Reddi 80
2.1.2. Sosyal Ayrımcılık ve Ayrıcalıkların Kalkması. 81
2.2. Özgürleşme. 83
İNSAN
1. İNSANIN DEĞERİ 85
1. İslam'da İnsan Onurunun Fıtrî ve Kesbî Boyutları 86
2. İnsan onurunun dahili ve harici şartları 91
3. Maddecilik, Evrimcilik ve İnsan Onuru. 93
2. İNANAN VARLIK OLARAK İNSAN. 101
3. ÖZGÜR VARLIK OLARAK İNSAN -BİREYSEL ÖZGÜRLÜK- 102
1. Geleneksel Düşüncede Özgürlük. 102
2. Beşerî Varoluş ve Bireysel Özgürlük. 108
2.1. Yaşamın A Priori İlkesi 112
2.2. Vesayetin Kalkması Olarak Özgürlük. 114
2.3. Aklı Etkinleştirme Olarak Özgürlük. 117
2.4. Aracısız İletişim Olarak Özgürlük. 120
3. Aidiyet ve Özgürlük İkilemi 122
4. Ahlakî Değer ve Özgürlük İkilemi 124
5. Güvence ve Özgürlük İkilemi 127
DİN ÖZGÜRLÜĞÜNÜN TEMELLERİ
1. ÖZGÜRLÜK VE SORUMLULUĞU GEREKTİREN İLAHÎ İMTİHAN İNANCI 134
2. BASKI VE ZORLAMA KABUL ETMEYEN İMAN ANLAYIŞI 138
a. Özgür İrade ve Gönüllük. 140
b. İlahî mükafât beklentisi 141
3. RİSALET VE TEBLİĞ ANLAYIŞI 145
4. BİREY ÜZERİNDE VESAYETİN REDDİ 148
4.2.1. Farklı Fikirleri Dinleme ve Doğruyu Alma. 164
4.2.2. Horlama ve dışlamadan uzak durma. 166
5. DİNDARLIĞIN BİR DEĞER OLUŞU. 170
6. İMAN ANLAYIŞI VE DİN ÖZGÜRLÜĞÜNÜN KAPSAMI 172
İNSAN HAKLARININ TEMELLERİ
1. Giriş
1. İnsan Haklarını Doğal Hukukla Temellendiren Görüşler 177
2. İnsan Haklarını İnsan Doğası ile Temellendiren Görüşler 192
2. İslam Açısından İnsan Haklarının Kavramsal Temelleri 204
1. Hak. 204
2. Hürriyet 210
3. Eşitlik. 211
3. İslam'da Siyasi Gücün Sınırları Olarak İnsan Hakları 214
SİYASET KELAMI (İmamet-hilafet)
1. İMAMET KONUSUNDAKİ KLASİK TARTIŞMALAR. 221
Halifeliğe ehil olanlarda aranılan şartlar: 224
İmamın Belirlenmesi 225
2. TARİHTEKİ FARKLI SİYASET ANLAYIŞLARI 226
1. Egemenlik ile Siyasal İktidarı Birleştiren Doktrinler 226
1.1. Yönetenlerin İlahî Tabiatı 226
1.2. Siyasal İktidarın Tanrı Tarafından Belirlendiği Görüşü. 227
1.2.1. İlahî Yazgı –Kralın İlahî Hakkı-. 227
1.2.2. Dinî Norm –Şiî İmamet Doktrini-. 228
1.2.3. Ruhban Yönetimi 230
2. Egemenlik ile Siyasal İktidarı Ayıran Doktrin. 230
3. İSLAM’DA İLKESEL AÇIDAN SİYASET. 231
1. Siyasî Güç ile Egemenlik Ayrımı 231
siyasî iktidar, ilahî bir hakka dayalı bir mülk değildir 231
2. Emanet Anlayışı 237
3. Hukukun Üstünlüğü. 239
3.1. Hukukun Ğaî ve Keşfedilir Oluşu. 240
3.2. Hukukla Belirlenen Yetkiler. 243
3.2.1. Hukuk ve Maslahatla Kayıtlı Yürütme. 243
3.2.2. Adil ve Tarafsız Yargı. 246
4. Katılım.. 251
4. İSLAM AÇISINDAN TEOKRASİ 274
5. Siyasal İktidara Karşı Yaptırım: İtaatsizlik ve Direnme Hakkı 276
3.2. İyiliği Emretmek ve Kötülükten Nehyetmek. 282
3.2.1. Kolay ve Emin Yolu Seçmek. 283
3.2.2. Barışın Korunması. 287
EKOLOJİ KELAMI
1. Çevre Teolojisinin Tanımı, Amacı ve Sınırları 304
1. Yaratılış Anlayışı 306
1.1. Kader Kavramı 306
2. 2. Cemâl (Estetik) Kavramı 308
2. 3. Hikmet Kavramı 309
3. Varlığın Değeri 316
1. Âlem: Tefekkür ve Bilgi Kaynağı Olarak Şahit Olunan Varlık. 316
2. Âlemin Allah’ı Zikretmesi 317
3. İlahî Sıfatların ve İsimlerin Tecellileri Olarak Evren. 318
4. Varlıkta Hayatın Değeri ve canlı çeşitliliği 319
5. İnsanın Konumu. 320
5.1. Küçük Evren Olarak İnsan ve Büyük İnsan Olarak Evren. 320
5.2. Teshir: İnsanın İmtihan Vasatı Olarak Doğa. 321
5.3. Yeryüzü Halifeliği: Dünyayı İmar 323
6. Çevreyle İlişkilerin Dinî-Ahlaki Kavramlarla Düşünülmesi 325
6.1. İbadet ve Sadaka Kavramları 326
6.1. İslam: Barış ve Uyum. 327
6.2. Mâlikü’l-Mülk ve Emanet Ayrımı 329
6.4. Adalet ve Zulüm Kavramları 330
6.3. Kul Hakkı; ‘Avd ve ta’vîd Kavramları 331
6.5. Tüm Canlılara Merhamet 332
SONUÇ. 334
KAYNAKLAR. 336
"İslâm, bilgiye değil, onun kötüye kullanılmasına karşıdır. Bilginin çeşitli stratejilerle insanların bilinçaltını etkileme, beyin yıkama ve yanlış bilgilendirme için de kullanıldığı çağımızda bu, temel bir ahlakî kuraldır. Vahyin rolü, gözlem ve akıl yürütme yoluyla bilgilenen insanı, maneviyat bilgisiyle, hak, hakikat, adalet, merhamet gibi kavramlarla ikmal etmektir. Davranışlarına ahlâkî değerler yüklemesinde insana kılavuzluk etmektir." s. 83.
"Toplum ve medeniyet, inanç temellidir, tevhid ile hayatî değerler birbiriyle ilgisiz değildir.
Tevhid, insanı ve hayatı bir bütün olarak görebilmek demektir. Bu da insanın maddi ve manevi, doğal ve medenî tüm ihtiyaçlarını görebilmeyi gerektirir. İslam, tek yönlü bir gelişimi değil, insanın beşerî-medenî tüm potansiyellerinin denge içinde serpildiği bir gelişimi hedefler. İslam'ın fıtrat dini oluşunun bir anlamı da budur." s. 123.
"Hz. Peygamber hem nebi hem de siyasi lider idi. Ondan sonra gelen halife, yalnızca yöneticilik boyutuyla Hz. Peygamberin halefi, ardılıdır." s. 271-272.
"İslâm açısından hiçbir beşer, ilahî niteliklere sahip değildir. her beşer toplumun diğer bireyleriyle eşittir. Dolayısıyla, kimse kendinde egemenlik hakkına sahip olamaz.
İslam açısından, fertler gibi onlardan oluşan toplumun da üstünde bir hukuk vardır. Bu nedenle toplumun egemenliğinden söz edilemez. Dolayısıyla hukukun üstünlüğü, İslam'ın siyasete yaklaşımını en iyi yansıtan kavramdır." s. 271-272.
"Kur’an’da Allah’ın metlüvv (okunan) ayetleri olduğu gibi tabiatta da Allah’ın gözlemlenen ve algılanan kevnî ayetleri vardır... Âlem, Kur’an’dan ayrı ama onunla uyumlu yaratılış kitabı (Kevni kitap)dır. yaratılış ve Allah’ın vücut, ilim, hikmet, irade, ibda’, hayy gibi sıfatlarını açıklayan ayetlerle doludur. Bu ayetler, Allah’ın isimlerini şerheder; onun fiillerini tesirleri ile, sıfatlarını da tecellîleri ile tefsir eder." s. 364.
