ÖZGÜRLÜK KADERDENDİR
Yazar: Recep ARDOĞAN
Sayfa Sayısı: 184
Ebat: 135 x 210
ağustos 2019 - İSTANBUL
Isbn: 978-605-8181-93-9
Kaza - kader ve tevekkülün ne olduğunun bilinmesi de doğru bir inanca sahip olma noktasında oldukça önemlidir. Bu kitapta da “İslam’da kaza ve kader kavramaları açısından insanın özgür olduğu söylenebilir mi? Allah, insanın ne gibi davranışlar sergileyeceğini biliyorsa, bu bilgi karşısında insanın özgür olduğundan söz edilebilir mi?” gibi sorular cevaplandırılmaya çalışılmıştır.
Cevaplar, genç okurun düşünme sürecinin içine girerek özümseyeceği; hikâyeler, benzetmeler ve özlü söyler üzerinden hatırlayacağı şekilde sunulmuştur.
"Bilmek, seçenek demektir.
İnsan bilgisini artırarak hayatta daha farklı seçenekler olduğunu fark eder. Çalışarak yeni seçenekler bulur."
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ 9
1. KAZA - KADER İNANCININ ÖNEMİ 9
A. Katı Yazgıcılık 10
İnanç İstismarı Olarak Yazgıcılık 11
Günahı kaderle gerekçelendirmek doğru mudur? 13
B. Kaderi Reddeden Görüş 16
2. KAZA VE KADER KAVRAMLARI (ANLAM VE TANIM) 20
KAZA VE KADERİN İÇERİĞİ 25
1. VARLIK VE OLUŞUN GENEL DÜZENİ OLARAK KADER 25
Kozmolojik Düzen ve Sebep-Sonuç İlişkisi 26
Evrendeki Düzen, İnsanın Bilgi ve İradesine Yer Açar. 29
Kader İnancı her şeyi dünyevi sebeplere bağlamayı Reddeder 33
Kader İnancı Deizmi Reddeder 35
Doğadaki Varlıklarda Uğur ve Uğursuzluk Var Mıdır? 36
Olayları İyiye Yormanın Anlamı Nedir? 38
2. KADER - İLAHÎ İMTİHAN İLİŞKİSİ 40
Kader İlim Türündendir 42
İlim, bir şeyi olduğu gibi bilmektir 43
İlahî İlim Insanın Özgürlüğüne Engel Midir? 46
Sorumluluk Kaderdir 49
İNSANIN ÖZGÜRLÜĞÜ VE ÖZNELİĞİ 50
1. İNSAN İRADESİ 50
Aklı ile irade arasında nasıl bir ilişki vardır? 50
İnsan bilgisiyle hayatını kendisi çizebilir mi? 52
Sonsuz İlahî İrade Karşısında İnsan İradesine Yer Var Mıdır? 54
Allah Dilemeden, Insan Seçimde Bulunabilir Mi? 57
Allah Kuldan Kötü Fiilin Sadır Olmasını Irade Eder Mi? 58
İradî Fiil ile İrade Dışı Fiil Ayrımı 59
Kazara Ağzından Çıkan Sözlerin Sorumluluğu Nedir? 60
İnsan İradesi Kendini Zincirler mi? 62
Kader insanın iradesini kaldırır mı, insan ile seçimleri arasına girer mi? 65
İnsanın Yeryüzüne Sürülmesi Kaderden Dolayı Mıdır? 66
2. İNSANIN EYLEMDE BULUNMA GÜCÜ 73
Allah, Kula Gücünü Aşan Bir Yükümlülük Yükler Mi? 74
Yapabileceğiniz Bir İyilik Mutlaka Vardır. 74
3. KESB KAVRAMI 76
İnsan Eyleminin Boyutları Nelerdir? 76
Mâturîdîlere Göre İnsanın Fiili Nasıl Gerçekleşir? 79
4. ÇEVRE VE ŞARTLAR 80
İnançsız bir toplumda doğanların sorumluluk hâli nedir? 82
Toplumların da bir kaderi var mıdır? 88
Sünnetullah Nedir? 90
5. RIZIK VE KISMET 94
Kaderde yol, planlama ve aracın önemi nedir? 100
6. HASTALIK VE ŞİFA 101
Olmadan Önce Tedbir (Hıfzısıhha) 101
Hastalık Halinde Tedavi Olmak 104
7. ECEL 107
İnsanın Eceli Değişir Mi? 108
İyi Yaşamak Ömrün Uzamasını Sağlar Mı? 110
8. İNSAN KADERİNİ DEĞİŞTİREBİLİR Mİ? 116
Kader Defteri Levh-i Mahfuz Mudur? 117
Duanın Kadere Etkisi Var Mıdır? 119
KADERE RIZA VE TEVEKKÜL 124
1. MUSİBETLER VE KADER 124
İnsanın Başına Neden Musibetler Gelir? 124
Engellilik Bir Kader Midir? 125
Keder Kader Değildir 128
2. KADERE RIZA NASIL OLUR? 129
Kadere Rızanın Ne Gibi Tezahürleri Vardır? 129
Zalime Teslimiyet Kadere Rıza Mıdır? 131
3. TEVEKKÜL 134
Kader İnancının Tevekkülle İlişkisi Nedir? 135
Tevekkülün Ne Gibi Boyutları ve Yansımaları Vardır? 138
1. Sabır 138
2. Gayret 138
3. Belirsizlik Duygusundan Kurtulma 140
HİDAYETE ERDİRME VE DALÂLETE DÜŞÜRME 147
1. ALLAH'IN YOL GÖSTERMESİ NE ŞEKİLDE GEÇEKLEŞİR? 148
Hidayet Herkesin Kapısını Çalar! 150
İnsan Fıtratının Hidayete Etkisi Nedir? 152
Hidayet Olayının İlahî Hikmetle Nasıl Bir İlgisi vardır? 153
Hidayete Erdirmede, Sebep Bildirmeyen Ayetler Nasıl Anlaşılmalıdır? 155
"Allah dileseydi iman ederlerdi" ifadesi ne anlama gelir? 156
"Allah dilediğine hidayet eder." ayetinden alınacak mesaj nedir? 157
2. KOLAYLAŞTIRMA (TEYSÎR) KANUNU 159
Hidayet ve Dalâletin Kulun Seçim ve Kazanımlarıyla İlgisi Nedir? 161
Tutum ve Alışkanlıkların Hidayetle Nasıl Bir Ilikisi Vardır? 164
Hidayet ve Sapmanın, Bireyin Kendi Vicdanını Susturma Çabasıyla Ilgisi 168
Kalbin Kararması Nasıl Gerçekleşir? 171
Münafıkların İman Edememesinin Nedeni Kader Midir? 173
Allah Münafıkları Neden Aldatır? 175
İnsana Yaptıkları Niçin Güzel Gösterilir? 175
KAYNAKLAR 180
İlahî İlim Insanın Özgürlüğüne Engel Midir?
Kader konusunda akla gelen sorulardan biri de şöyledir:
- İlahî ilim insan özgürlüğünü kaldırmaz mı? İnsan, Allah’ın önceden bildiği şekilde değil de ona aykırı şekilde hareket edebilir mi?
İlim, "Bir şeyi olduğu gibi bilmektir." Bu nedenle de ilim maluma yani bilinene tabidir. Bilinen ne şekilde olacak ise ilim, onu o şekilde bilmektir. İlim olacağı şekillendirmez ve onu var etmez. Çünkü, şekillendirme ve var etme, irade ve kudret sıfatlarının tecellileridir. İlim ise irade ve kudretten başkadır. Dolayısıyla,
Bir şey, Allah, onu "Öyle olacaktır." diye bildiği için öyle olmaz.
Aksine; o şey öyle olacağı için Allah, onu "Öyle olacaktır." diye bilir.
Bu durumu İmam-ı Azam Ebu Hanife şöyle ifade eder:
Allah Teâlâ, kulun belli bir işi kendi seçimi ile yapıp yapmayacağını bilir ve kendi iradesiyle yapmasını veya terk etmesini irade eder.[Aliyyü'l-Kârî, Şerhu'l-Fıkhi'l-Ekber, 102.]
Yani Allah, kulun yaptığı bir işi yazgı denen bir komutlamaya göre mecburen yapmasını istememiştir. Kulun neyi yapacağını aklı ve iradesiyle seçmesini istemiştir.
Özgürlük Kaderdendir, s. 46.
